rome
Geschiedenis
![]() |
Over het ontstaan van Rome doet een aantal verhalen de ronde. Volgens de legende (Tlitus Livius) is de stad in 753 v.Chr. gesticht door Romulus en Remus. Volgens archeologen is Rome echter ontstaan in vier stappen:
- In de 10e eeuw v.Chr. kwamen er enkele kleine nederzettingen van Latijnen op de Palatijn en op de Esquilijn, twee van de zeven heuvels van Rome.
- In de 8e eeuw v.Chr. ontstonden er nieuwe nederzettingen op deze Palatinus, Esquilinus en op de Coelius. Het bondgenootschap Roma Quadrata werd opgericht tussen de twee nederzettingen op de Palatijn. Zo werden die twee nederzettingen sterker op militair vlak. Er kwam ook een eerste muur rond de Palatijn.
- In de 6e eeuw v.Chr. kwamen er nog meer nederzettingen op die drie heuvels. De Etrusken veroverden het geheel en verenigden de nederzettingen op de drie heuvels tot een stad.
- In de laatste fase, tijdens de 4e eeuw v.Chr., breidde de stad zich verder uit tot de vier andere heuvels waar nog geen nederzettingen waren. Rome kreeg een flinke omvang, doordat de zeven nederzettingen met een muur verbonden werden.

Onder de Etrusken werd Rome geregeerd door koningen. Na het verjagen van de laatste koning werd Rome een republiek die standhield tot de laatste eeuw voor Christus waarna het een keizerrijk werd. Tijdens de Romeinse Republiek verenigde Rome het Italische schiereiland waarna het hele middellandse zee gebied werd onderworpen. Tijdens het Romeinse Keizerrijk omvatte het rijk ook grote delen van West-Europa en van het Midden-Oosten. Rome telde toen, als hoofdstad van dit enorme rijk, meer dan een miljoen inwoners. Vanaf de derde eeuw begon het rijk in verval te raken waarna in de loop van de vierde en vijfde eeuw een definitieve splitsing in een West- en Oost-Romeinse Rijk volgde. Byzantium (beter bekend als Constantinopel) werd in deze tijd de nieuwe hoofdstad van het rijk en overvleugelde al spoedig de vorige hoofdstad Rome dat inkromp tot een gemiddelde provinciale stad.
Tijdens het voortgaande verval en de uiteindelijke val van het West-Romeinse Rijk verminderde de Romeinse bevolking sterk maar Rome bleef wel belangrijk als de stad waar de paus zetelde, hoewel die aan het eind van de Middeleeuwen tijdens het Westers Schisma tijdelijk vertrok uit Rome. Naast Rome werd er een groot gebied om Rome heen (de Kerkelijke Staat) in Midden-Italië bestuurd door de paus.
Tijdens de Italiaanse eenwording van 1860 was Rome met directe omgeving het enige deel van het Italiaanse schiereiland dat niet door het nieuwe Koninkrijk Italië werd ingenomen. De stad bleef met Franse steun in handen van de paus. In 1870 veroverden de Italianen de stad alsnog. Pas in 1929 legde de paus zich hier middels het Verdrag van Lateranen, dat Vaticaanstad oprichtte, bij neer.
Na 1870 migreerden velen vanuit het onderontwikkelde Zuid-Italië noordwaarts om onder meer bij de nieuwe overheid in Rome te gaan werken of in de zich uitbreidende industrie. Hierdoor groeide de stad aanzienlijk.
[bewerken] Geografie
[bewerken] Ligging
Rome bevindt zich in de regio Lazio in het midden van Italië. De stad is gelegen aan de oevers van de rivier de Tiber. Het centrum van Rome bevindt zich op zeven heuvels ten oosten van de Tiber: de Aventijn, de Capitolijn, de Caelius, de Esquilijn, de Palatijn, de Quirinaal en de Viminaal. De Vaticaanse heuvel, de Janiculum, de Velia en de Pincio horen niet bij dit traditionele zevental, evenmin als de hoogste heuvel van de stad, de Monte Mario, die 139 meter boven zeeniveau uitstijgt. Naast de Tiber, stroomt ook de rivier Aniene door de stad.
Als grens van de stad Rome kan de Grande Raccordo Anulare beschouwd worden, de ringweg die de stad op 10 kilometer afstand van het centrum ontsluit. De gemeente Rome bestrijkt echter een oppervlakte van 1.285 km² en trekt zich uit tot de Tyrrheense Zee, die meer dan 20 kilometer van het stadscentrum verwijderd is.
[bewerken] Klimaat
Rome heeft een mediterraan klimaat. Een aangename temperatuur is er van april tot en met juni. In juli en augustus is het erg warm in Rome. In de winter kan de temperatuur onder het vriespunt dalen, maar sneeuw is zeldzaam.
[bewerken] Bestuurlijke indeling
Rome bestaat uit achttien deelgemeenten (Municipi). Municipio I is het oude centrum en de achttien andere Municipi liggen eromheen. Tot 1992 waren er twintig Municipi, maar nummer XIV is in dat jaar de zelfstandige gemeente Fiumicino geworden.
Stadsdeel![]() |
Naam![]() |
Inwoners per 31 dec. 2003 ![]() |
![]() |
---|---|---|---|
Municipio I | Centro Storico | 121.751 | |
Municipio II | Parioli | 123.883 | |
Municipio III | Nomentano – San Lorenzo | 56.272 | |
Municipio IV | Monte Sacro | 202.716 | |
Municipio V | Tiburtina | 184.658 | |
Municipio VI | Prenestino | 129.228 | |
Municipio VII | Centocello | 124.979 | |
Municipio VIII | delle Torri | 203.262 | |
Municipio IX | San Giovanna | 131.210 | |
Municipio X | Cinecittà | 180.873 | |
Municipio XI | Appia Antica | 138.569 | |
Municipio XII | EUR | 166.753 | |
Municipio XIII | Ostia | 200.785 | |
Municipio XV | Arvalia Portuense | 153.473 | |
Municipio XVI | Monte Verde | 145.228 | |
Municipio XVII | Prati | 73.869 | |
Municipio XVIII | Aurelia | 135.160 | |
Municipio XIX | Monte Mario | 180.268 | |
Municipio XX | Cassia Flaminia | 148.195 |
[bewerken] Demografie
[bewerken] Inwonertal
In 330 bedroeg het aantal inwoners omstreeks 1 miljoen. Na de val van het Romeinse Rijk daalde het drastisch. Het was pas na circa 1936 dat het aantal inwoners weer was gestegen tot boven het miljoen.
Het aantal inwoners binnen de stadsgrenzen van Rome is ongeveer 2,6 miljoen, maar de agglomeratie Rome telt maar liefst 4 miljoen inwoners. Rome en Milaan zijn daarmee qua bevolkingsaantal de grootste steden van Italië.
[bewerken] Taal
Tegenwoordig wordt er in Rome net als in de rest van Italië Italiaans gesproken. In de Romeinse tijd werd er echter net als in de rest van het Romeinse Rijk Latijn gesproken. Deze taal is oorspronkelijk in Lazio, de regio waarin Rome ligt, ontstaan. Het huidige dialect van Rome is het Romanesco. Dit dialect kent veel afkortingen en "vieze woorden".
[bewerken] Cultuur
[bewerken] Bezienswaardigheden
![]() |


Als oude hoofdstad van het Romeinse Rijk en centrum van de Rooms-katholieke Kerk is Rome bijzonder rijk aan bezienswaardigheden. Bekende voorbeelden van bezienswaardigheden uit de tijd van het Romeinse Rijk zijn het Colosseum, het Forum Romanum en het Pantheon.
Een voorbeeld van een bezienswaardigheid van latere datum is de Trevifontein, die in de 18e eeuw zijn huidige vorm kreeg en het toneel vormde van een beroemde scène uit de film La Dolce Vita van Federico Fellini. Het Sint-Pietersplein en de daar gelegen Sint-Pietersbasiliek zijn ook wereldberoemd.
[bewerken] Uitgaansleven
Rome heeft een zeer uitgebreid uitgaansleven. Cafés zoals in Nederland en België, zijn er niet veel, maar typisch Italiaanse koffiebars des te meer. Opmerkelijk hier is dat, net als in de rest van Italië, drankjes die je staand aan de bar drinkt, aanmerkelijk goedkoper zijn dan bij een zitplaats of op het terras. Verder zijn er veel restaurants, en ook zijn er veel clubs, discotheken, enzovoorts te vinden. Onder andere het Campo de' Fiori en de wijk Trastevere zijn bekend om het uitgaansleven. Er zijn meer dan honderd bioscopen, met meestal in het Italiaans nagesynchroniseerde buitenlandse films.
[bewerken] Musea
Het oudste museum van Rome zijn de in 1471 opgerichte Musei Capitolini, die in aanvulling op de grotere Vaticaanse Musea tot de belangrijkste kunstcollecties van de stad behoren.
De Villa Giulia, het zestiende-eeuwse landhuis van Paus Julius II, huisvest een uitgebreide collectie van oude Etruskische en Romeinse kunst. In de Villa Borghese, het paleis van de familie Borghese, wordt de kunstcollectie van deze familie tentoongesteld, die hoofdzakelijk bestaat uit schilderijen en sculpturen.
In een door Michelangelo ontworpen klooster bevindt zich het Museo Nazionale Romano delle Terme. Hier wordt Griekse en Romeinse kunst tentoongesteld. Ook van belang zijn de galerieën in het Palazzo Doria Pamphili en het Palazzo Colonna, de Renaissancistische bronscollectie in de Palazzo Venezia en de schilderijencollectie van het Palazzo Barberini.
[bewerken] Evenementen
Er worden diverse evenementen gehouden in Rome zoals:
- De marathon van Rome, met minimarathon van 10 km en fun run van 4 km.
- Het onafhankelijk filmfestival van Rome
- Het Internationaal filmfestival van Rome in oktober
- Viering van de stad Rome, het May Day Festival
- Het Cornetto Free Music Festival
- Gilda on the Beach
- Koopjesmarkt La Soffitta Sotto i Portici
- Festa del San Pietro (dag van Petrus en Paulus) op 29 juni
- Internationale paardenshow (begin mei) bij Villa Borghese
- Estate Romana, een jaarlijks zomerfestival met muziek, theater en film in de open lucht bijvoorbeeld in de parken Villa Ada en Villa Borghese, op het Forum Romanum en in de Thermen van Caracalla.
[bewerken] Sport
In 1960 vond de Olympische Zomerspelen 1960 in Rome plaats.
AS Roma en SS Lazio zijn twee grote Italiaanse voetbalclubs uit Rome. Roma is de club van de binnenstad, maar ook in de zuidelijke en oostelijke buitenwijken heeft de club een grote aanhang. Lazio is de club van de provincie Lazio en heeft ook supporters in de noordelijke buitenwijken van Rome. De twee clubs delen het Stadio Olimpico. De derde club van Rome is het kleine Cisco Roma.
[bewerken] Vertier
[bewerken] Winkelen
Bekende winkelstraten in Rome zijn:
- Via Borgognona
- Via Cola di Rienzo
- Via Condotti
- Via del Corso
- Via Frattina
- Via Margutta
- Via Nazionale
- Via Veneto
Cinecittà Due Centro Commerciale aan de Via Palmiro Togliatti (metro Cinecittà) is een winkelcentrum met onder andere supermarkt, kleding en schoenen.
[bewerken] Markten
Markten zijn onder andere:
- Mercato Generale, een groente- en fruitmarkt in het zuiden van Rome aan de Via Ostiense
- Ponte Milvio aan het einde van de Via Flamia, voedingsmarkt bekend om zijn vis
- Campo de 'Fiori, versmarkt
- Mercato dei Fiori
- Mercato delle Stampe
- Mercato di Piazza di San Cosimato
- Piazza Testaccio
- Porta Portese, vlooienmarkt op zondag
- Mercato di Via Sannio
[bewerken] Stadsbestuur
[bewerken] Politiek
Giovanni Alemanno (Alleanza Nazionale/Popolo della Libertà) werd op 28 april 2008 gekozen tot burgemeester. Alemanno is de opvolger van Walter Veltroni die sinds 27 mei 2001 burgemeester is geweest van Rome voor de Partito Democratico (oorspronkelijk DS) en nu oppositieleider is geworden als partijleider van de Partito Democratico die de nationale verkiezingen van 13/14 april 2008 verloor.
Rome is tussen 1946 en 1976 en van 1985 tot 1989 bestuurd door de teloor gegane partij Democrazia Cristiana (DC). Van 1976 tot 1985 leverde de Partito Comunista Italiano (PCI) de burgemeester en van 1989 tot 1993 had de teloor gegane Partito Socialista Italiano (PSI) het hoogste ambt van de stad in handen. Van 1993 tot 2001 was Francesco Ruttelli (nu Partito Democratico, toen voor Verdi, I Democratici en Margherita) de burgemeester van Rome.
[bewerken] Stedenbanden
Rome heeft de volgende partnersteden:
-
Buenos Aires (Argentinië)
-
Peking (China), sinds 1998
-
Belgrado (Servië)
-
Cincinnati (Verenigde Staten)
-
Glasgow (Verenigd Koninkrijk)
-
New York City (Verenigde Staten), sinds 1992
-
Parijs (Frankrijk)
-
Plovdiv (Bulgarije)
-
Seoel (Zuid-Korea), sinds 2000
-
Tokio (Japan)
-
Algiers (Algerije)
[bewerken] Verkeer en vervoer
[bewerken] Autoverkeer
Rome ligt onder meer aan de autosnelweg A1 en wordt ontsloten door de ringweg A90 of Grande Raccordo Anulare.
[bewerken] Luchtvaart

De luchthaven Rome Fiumicino bij de kustplaats Fiumicino, ook Leonardo da Vinci International Airport genoemd, is de belangrijkste luchthaven van Rome en naar aantal passagiers de grootste van Italië. Rome beschikt daarnaast over een tweede internationale luchthaven: Rome Ciampino, een gecombineerde civiele en militaire luchthaven ten zuidoosten van de stad. Het is de bedoeling dat in de toekomst bij Vitterbo, ten noorden van Rome, een derde vliegveld wordt gerealiseerd.
[bewerken] Spoorwegen
Dankzij de centrale ligging op het Italiaanse schiereiland is Rome een belangrijk knooppunt voor spoorverkeer. Station Roma Termini is het belangrijkste spoorwegstation van Rome. De internationale treinen (met bestemmingen als Parijs) vertrekken hier. Vanuit Rome vertrekken twee hogesnelheidslijnen, een naar Napels en een naar Florence (en verder naar Milaan en Turijn). Het is tevens een belangrijk knooppunt voor bus en metro. Kleinere stations zijn Roma Tiburtina, Roma Trastevere, Roma Tuscolana en Roma Ostiense. Omdat Termini een kopstation is stoppen niet alle doorgaande lange afstandtreinen in Termini maar in Tiburtina. Ook sommige voorstadslijnen stoppen niet in Termini. Er zijn de volgende regionale lijnen:[1]
- FR1 Orte/Fara Sabina - Fiumicino Aeroporto (stopt niet in Termini)
- FR2 Tivoli - Roma Tiburtina
- FR3 Viterbo/Cesano - Roma Ostiense
- FR4 Albano/Frascati/Velletri - Roma Termini
- FR5 Civitavecchia - Roma Termini
- FR6 Frosinone - Roma Termini
- FR7 Latina - Roma Termini
- FR8 Nettuno - Roma Termini
- Leonardo expres: Fiumicino Aeroporto - Roma Termini: Deze rijdt direct en heeft een eigen duur tarief. De lokale FR1 treinen zijn veel goedkoper en hebben goede metroaansluitingen.
Naast de staatspoorwegen in Rome zijn er nog twee normaalsporige regionale spoorlijnen, Rome (Flaminio) - Viterbo en Rome (Porta S.Paolo) - Lido die geëxploiteerd worden door Met.Ro.. De maatschappij die de metro exploiteerd.
[bewerken] Stads- en streekvervoer

De metro van Rome heeft twee lijnen, lijn A en B. In vergelijking met veel andere grote steden is het metronet van Rome vrij klein: een aantal bezienswaardigheden, zoals het Vaticaan en het Colosseum, zijn hiermee te bereiken, maar grote delen van het oude centrum vooralsnog niet. Hier komt wel verandering in, want lijn C is in aanleg, evenals een aftakking van lijn B. Een vierde lijn (D) is gepland.
Rome heeft een uitgebreid busnet verzorgd door Trambus SpA. Hiermee wordt ook het oude historische centrum goed ontsloten, bijvoorbeeld vanaf Roma Termini. Sinds 1877 wordt de stad bediend door een tramnet, dat nu bestaat uit zes lijnen met een totale lengte van 51 km. Het tramnet bestaat grotendeels uit een niet gesloten ringlijn in de buitenwijken met een paar uitlopers naar het centrum en een lijn naar het Oosten. Er zijn geen doorgaande tramlijnen die het centrum van de stad bedienen. Door de vele verkeerslichten waarbij de tram geen voorrang heeft, is de rijsnelheid gering. Door de traagheid en de slechte ontsluiting van het centrum is de tram voor de meeste romeinen een onaantrekkelijk vervoermiddel. Sinds 2005 rijdt in de stad ook een trolleybus.
De vroegere trammaatschappij STEFER (Società delle Tramvie e Ferrovie Elettriche di Roma) van Rome had regionale tramlijnen die in het zuidoosten doorreden tot Velletri, Lanuvio, Frascati en andere plaatsen.[2] Naar het Oosten reed de TFE (Tramvie e Ferrovie Economische) naar Tivoli. De vroegere 950 cm sporige buurtspoorweg SFV (Società per le Ferrovie Vicinali) reed in de jaren 70 van de voerige eeuw nog tot Fiuggi. Deze lijn is nu ingekort tot Giardinetti in Rome. Al deze spoorstreeklijnen zijn nu vervangen door het huidige streekvervoerbusnet van Co.Tra.L Spa. Deze streekvervoerbussen rijden niet door tot in het centrum van Rome, maar komen aan in busstations aan de rand van de stad met goede metro- en/of treinaansluitingen.
[bewerken] Universiteiten
- Università degli studi di Roma "La Sapienza" gesticht in 1303. Met bijna 150.000 studenten een van de grootste universiteiten van Europa. Ook aangeduid als Roma 1
- Università degli studi di Roma "Tor Vergata", Roma 2
- Università degli studi Roma Tre, Roma 3
- Pauselijke Universiteit Sint Thomas van Aquino (Angelicum) gesticht in 1580.