overijssel

Geografie

De provincie bestaat uit een met riviertjes en beken doorsneden zandgrondgebied, behalve in het noordwesten, waar polders en meertjes overheersen. Overijssel bestaat uit drie landstreken: de Kop van Overijssel, Salland en Twente.

In Overijssel liggen de volgende steden: Almelo, Deventer, Enschede, Hardenberg, Hengelo, Kampen, Oldenzaal, Rijssen, Steenwijk en Zwolle.

Enschede is de grootste stad. Hengelo is de enige stad die vroeger geen stadsrechten had.

Belangrijke rivieren: IJssel, Zwarte Water, Overijsselse Vecht, Dinkel, Regge en Reest.

Belangrijke kanalen: Twentekanaal (Zutphen-Almelo / Hengelo-Enschede), Overijssels Kanaal, Kanaal Almelo-De Haandrik, Kanaal Almelo-Nordhorn (buiten dienst) en de Dedemsvaart (grotendeels gedempt).

[bewerken] Geschiedenis

1rightarrow.png Zie Geschiedenis van Overijssel voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

In 1528 werd de naam Overijssel voor het eerst gebruikt voor het gebied van de huidige provincie Overijssel. Voor die tijd sprak men van Oversticht, dat echter al in 1233 in het Latijn met Transysla/Transisalania (letterlijk: Over-IJssel) werd aangeduid. Dit gebied werd bestuurd door de bisschop van Utrecht.

Het Oversticht bestond uit het land van Vollenhove, Salland, Twente en Drenthe. Verscheidene plaatsen verwierven in de middeleeuwen stadsrechten: Almelo, Delden, Deventer, Diepenheim, Enschede, Genemuiden, Goor, Hardenberg, Hasselt, Kampen, Oldenzaal, Ommen, Ootmarsum, Rijssen, Steenwijk, Vollenhove, Wilsum en Zwolle.

De bisschop van Utrecht stond in 1528 het Sticht (Utrecht) en het Oversticht af aan keizer Karel V. De keizer werd, naast keizer, ook heer van Overijssel. Zo kwam de naam heerlijkheid Overijssel in gebruik.
De staten van Overijssel werden gevormd door de Hanzesteden Deventer, Kampen en Zwolle en de ridderschappen van Salland, Twente en Vollenhove.

Het gewest, dat sinds de opstand tegen Philips II deel uitmaakte van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, werd bestuurd door de burgemeesters van de grote steden en de leden van de ridderschappen. De stadhouders kregen meer macht na de korte bezetting (1672-1674) door de bisschop van Münster. Bij de oprichting van de Bataafse Republiek in 1795 werd Overijssel samen met delen van Gelderland, Drenthe en Friesland het Departement der Oude IJssel. De oude provinciegrenzen werden in 1801 na de oprichting van het Bataafs Gemenebest hersteld.

[bewerken] Bestuur

Zetelverdeling Provinciale Staten 2007
1rightarrow.png Zie Politiek in Overijssel voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

De Provinciale Staten, het algemeen bestuur van de provincie, bestaat uit 47 leden die om de vier jaar worden gekozen. Tot aan de Statenverkiezingen van maart 2007 telde Overijssel 63 Statenleden. Een wijziging van de Provinciewet leidde ertoe dat het totale aantal Statenleden in Nederland is verlaagd van 764 naar de huidige 564.

Het CDA, de PvdA en de VVD vormen een brede coalitie. De coalitiepartijen hebben samen 32 zetels, terwijl de oppositie er 15 heeft.

Het dagelijks bestuur is het college van Gedeputeerde Staten (GS). De Commissaris van de Koningin, Ank Bijleveld (CDA), is door de Nederlandse regering benoemd. De provincie Overijssel heeft zes gedeputeerden: drie van het CDA, twee van de PvdA en een van de VVD. Het college wordt bijgestaan door een provinciesecretaris.

[bewerken] Zie ook

[bewerken] Gemeenten

Overijssel telt 25 gemeenten. Tot 1 januari 2001 waren dit er nog 44, maar nadat een gemeentelijke herindeling van kracht werd, daalde het aantal naar 26. Op 1 januari 2005 werden de gemeenten Deventer en Bathmen samengevoegd (onder de naam Deventer), waardoor het aantal gemeenten daalde naar 25.

  1. Almelo
  2. Borne
  3. Dalfsen
  4. Dinkelland
  5. Deventer
  6. Enschede
  7. Haaksbergen
  8. Hardenberg
  9. Hellendoorn
  10. Hengelo
  11. Hof van Twente
  12. Kampen
  13. Losser
  1. Oldenzaal
  2. Olst-Wijhe
  3. Ommen
  4. Raalte
  5. Rijssen-Holten
  6. Staphorst
  7. Steenwijkerland
  8. Tubbergen
  9. Twenterand
  10. Wierden
  11. Zwartewaterland
  12. Zwolle
Kaart Overijssel genummerd.jpg

[bewerken] Zie ook

[bewerken] Naar oppervlakte en inwoneraantal

Gemeente↓ Oppervlakte↓ Land↓ Water↓ Inwoners↓ Bevolkingsdichtheid↓
Almelo 69,40 67,43 1,97 72103 1069
Borne 26,15 26,00 0,15 20559 791
Dalfsen 166,50 165,18 1,32 26558 161
Dinkelland 176,81 175,78 1,03 26065 148
Deventer 134,37 131,31 3,06 96596 736
Enschede 142,75 141,09 1,66 154684 1096
Haaksbergen 105,48 104,95 0,56 24339 232
Hardenberg 317,24 312,87 4,37 58071 186
Hellendoorn 139,03 138,15 0,88 36052 261
Hengelo 61,78 61,06 0,72 81431 1334
Hof van Twente 215,44 213,18 2,26 35140 165
Kampen 161,84 141,34 20,50 49345 349
Losser 99,64 98,95 0,69 22479 227
Oldenzaal 21,98 21,59 0,39 32161 1466
Olst-Wijhe 118,38 114,16 4,22 17330 152
Ommen 181,98 179,99 1,99 17297 96
Raalte 172,31 171,28 1,03 37333 218
Rijssen-Holten 97,40 94,18 0,22 36577 388
Staphorst 135,70 134,29 1,41 15903 118
Steenwijkerland 321,69 291,12 30,57 43328 148
Tubbergen 147,40 146,98 0,42 20722 141
Twenterand 108,17 106,31 1,86 33457 315
Wierden 95,24 94,68 0,56 23417 247
Zwartewaterland 87,91 82,76 5,15 21905 265
Zwolle 119,28 112,11 8,17 117109 1045

[bewerken] Grootste gemeenten van Overijssel qua inwonertal

1.Enschede 156.109 inw, 2.Zwolle 118.192 inw, 3.Deventer 98.660 inw, 4.Hengelo 80.914 inw, 5.Almelo 72.645 inw, 6.Hardenberg 58.794 inw, 7.Kampen 50.030 inw, 8.Steenwijkerland 43.161 inw, 9.Rijssen-Holten 36.885 inw, 10.Raalte 36.848 inw.

[bewerken] Transport

Provincie Overijssel, impressie van het landschap en indeling van gemeenten (2011)

Wegverkeer

Overijssel is een belangrijke doorvoerprovincie naar Duitsland en Noordoost Nederland. De belangrijkste doorvoerwegen zijn de A1, A28 en N35. De A1 komt bij Deventer de provincie binnen en loopt via Hengelo en Oldenzaal naar de Duitse grens, waar hij aansluit op de Duitse A30. De A28 loopt voor ongeveer 20 kilometer in de provincie, maar is wel de drukste weg in Overijssel, met 115.000 voertuigen dagelijks over de IJsselbrug. De A28 is zeer filegevoelig.

De A32 loopt van Meppel tot Leeuwarden, wel loopt deze rijksweg voor een gedeelte door de Kop van Overijssel langs o.a Steenwijk. De A32 komt bij Staphorst samen met de A28. De A32 is dus een belangrijke verkeersader voor het noordwesten van de provincie.

De N35 is de belangrijkste transportas door Midden-Overijssel. De weg loopt vanaf de A28 in Zwolle via Raalte en Nijverdal naar Wierden, waar de weg overgaat in de A35 langs Hengelo en Enschede naar de Duitse grens. De N35 is de belangrijkste verbinding tussen de Twentse steden en het Ruhrgebied en Münster.

Scheepvaart

De belangrijkste rivier is de IJssel, die grotendeels de grens vormt met Gelderland. Hier vindt veel scheepvaartverkeer plaats. Een andere bevaarbare rivier is het Zwarte Water tussen Zwolle en Genemuiden. Verder zijn er drie belangrijke kanalen;

  • het Twentekanaal, dat van Zutphen in Gelderland via Hengelo naar Enschede loopt.
  • het Kanaal Almelo-De Haandrik; een kanaal in Oost-Overijssel, met name tussen Hardenberg en Almelo.
  • het Zwolle-IJsselkanaal; een kort kanaal tussen het Zwarte Water en de IJssel.

Verder zijn er nog enkele kanalen zoals het Overijssels Kanaal, Almelo-Nordhornkanaal en de Soestwetering, maar deze hebben geen transportfunctie (meer).

Treinverkeer

Twee belangrijke intercityverbindingen (Enschede-Randstad en Groningen/Leeuwarden-Randstad) lopen door Overijssel. Station Zwolle is één van de belangrijkste treinstations in Nederland en heeft een sterke knooppuntfunctie. Het station van Deventer heeft een belangrijke overstapfunctie. Onder meer de internationale trein naar Berlijn stopt in Deventer.

Passagiersspoorlijnen in Overijssel zijn:

  • Richting Amsterdam/Schiphol/Den Haag/Rotterdam - Amersfoort - Zwolle - Richting Groningen/Leeuwarden. (Intercity)
  • Richting Amsterdam/Schiphol/Den Haag/Rotterdam - Amersfoort - Apeldoorn - Deventer - Almelo - Hengelo - Enschede. (Intercity)
  • Zwolle - Heino - Raalte - Nijverdal - Wierden - Almelo - Almelo de Riet - Borne - Hengelo - Enschede Drienerlo - Enschede.
  • Zwolle - Wijhe - Olst - Deventer - Richting Nijmegen.
  • Zwolle - Dalfsen - Ommen - Mariënberg - Hardenberg - Gramsbergen - Richting Emmen.
  • Zwolle - Kampen.
  • Zwolle- Steenwijk Richting Leeuwarden
  • Almelo - Wierden - Rijssen - Holten - Deventer Colmschate - Deventer - Richting Apeldoorn
  • Almelo - Vriezenveen - Daarlerveen - Vroomshoop - Geerdijk - Mariënberg
  • Oldenzaal - Hengelo Oost - Hengelo - Delden - Goor - Richting Zutphen

Vliegverkeer

Overijssel kent één luchthaven: Enschede Airport Twente. Dit vliegveld ligt in de driehoek Oldenzaal - Hengelo - Enschede, nabij de A1.

Bruggen

Vanwege de ligging aan de IJssel kent Overijssel een aantal bruggen. De belangrijkste is de IJsselbrug bij Zwolle, maar ook de IJsselbrug bij Deventer is belangrijk. Dit zijn tevens de drukste wegen in de provincie. Bij Kampen gaat de N50 over de IJssel. Verder kent Kampen nog twee bruggen over de IJssel. Andere bruggen over de IJssel zijn bij Zwolle de Oude IJsselbrug en de spoorbrug over de IJssel, en bij Deventer een spoor- en verkeersbrug. De rivier de IJssel kan naast deze bruggen ook op een aantal plekken overgestoken worden door middel van een aantal veerponten.

Buslijnen

Zie Lijst van buslijnen in en door Overijssel.

[bewerken] Fotogalerij